Είναι πολλοί και ζουν ανάμεσά μας. Τους
συναντούμε γύρω μας σε καθημερινή σχεδόν
βάση να απολαμβάνουν τον καφέ τους, το φαγητό ή το ποτό τους. Μπορεί μάλιστα να
έχουμε κι εμείς τη μυγούλα και μαζί τους να μυγιαζόμαστε. Ζευγάρια κάθε ηλικίας
και κοινωνικοοικονομικής προέλευσης, με ένα κοινό στοιχείο: το κινητό τους ή
το tablet τους ως τρίτο (και τέταρτο) πρόσωπο ανάμεσά τους.
Σε έναν ψηφιοποιημένο κόσμο είναι αναμενόμενο
οι διαπροσωπικές σχέσεις να καλούνται να προσαρμοστούν σε νέους, άτυπους
κανόνες που επιβάλλει η καθολική μας ψύχωση με τον διαδικτυακό μας εαυτό και
την αποδοχή του από τους ιντερνετικούς άλλους. Σε καμία περίπτωση, βέβαια, δεν
έχω σκοπό να προβώ σε ένα τεχνοφοβικό παραλήρημα και να αναπολήσω τις ένδοξες
εποχές που οι πρόγονοι μας επικοινωνούσαν με ταχυδρομικά περιστέρια
και πέθαιναν από ελονοσία. Αλλά, ρε
παιδιά, σταθείτε και αναλογιστείτε μια στιγμή: μήπως η μπάλα έχει χαθεί κάπου
εκτός γηπέδου; Μήπως η υπερβολική χρήση κοινωνικών μέσων βλάπτει όχι μόνο την
υγεία, αλλά και την διαπροσωπική επικοινωνία, αντί εν τέλει να την προωθεί και να την υποβοηθά;
Ας πάρουμε πρώτα -
πρώτα το φλέγον ζήτημα του φλερτ. Πίσω από μια ηλεκτρονική οθόνη κάθε αναστολή και κοινωνική συστολή καμουφλάρονται επιτυχώς. Άντρες και γυναίκες οργώνουν καθημερινά τα
χωράφια των κοινωνικών ιστότοπων για να εντοπίσουν πιθανούς μνηστήρες και
μνηστές. Αλλά πώς μπορείς να συγκινηθείς
και να νιώσεις έλξη για ένα άβαταρ, μια ψυχρή φωτογραφία προφίλ, (στην οποία ενδέχεται
να μην απεικονίζεται καν ο διαχειριστής του επίμαχου λογαριασμού), χωρίς πριν να
έχεις αντικρίσει το άλλο πρόσωπο πρόσωπο με πρόσωπο, χωρίς να έχεις μυρίσει
το άρωμα του και χωρίς να έχεις ακούσει την φωνή του; Τι προοπτικές μπορεί να
έχει μια γνωριμία που αρχίζει, όχι για
παράδειγμα από μια τυχαία συνάντηση στον δρόμο, αλλά από ένα poke ( που ακόμα, μετά από μισή δεκαετία
παρουσίας στο φατσοβιβλίο, δεν έχω καταλάβει που αποσκοπεί ως λειτουργία); Τι εντύπωση μπορεί να σου
δημιουργήσει ένα άτομο, που η πρώτη κουβέντα που σου απευθύνει είναι «kukla, κανε αδδ, ιμε μπλοκ»
(κι εγώ είμαι μαρκαδόρος, χάρηκα, θες να κάνουμε σκιτσάκια;), τσιτάτο που είναι
πολύ πιθανόν να έχει αποσταλεί copy paste σε καμιά πενηνταριά άλλες χρήστριες την ίδια μέρα;. Ναι μεν, πέρα από
ραντεβού - παγίδες με πράκτορες του FBI και ανώμαλους δολοφόνους, έχουν προκύψει γνωριμίες και
ενδιαφέρουσες σχέσεις μέσα από τα chatrooms και τα σάιτς γνωριμιών (cyber μετεξέλιξη
των γραφείων συνοικεσίων). Γιατί όμως να υποτιμούμε την αξία της real life γνωριμίας
και να προτιμάμε να εκφραζόμαστε και να αναζητούμε συντρόφους αποκλειστικά διαδικτυακά;
Πάμε παρακάτω, όταν τη γνωριμία που συντελέστηκε με οποιοδήποτε τρόπο, ακολουθεί η σύναψη ερωτικής σχέσης. Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις του φρεσκοβγαλμένου από τον
φούρνο και αχνιστού από το πάθος ζεύγους; Πριν συμπληρωθούν δέκα λεπτά
δέσμευσης, έρχεται η επισημοποίηση με παπά και κουμπάρο τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ.
«Ο χρήστης Κλούβιος και η χρήστης Σουβλίτσα είναι σε σχέση μεταξύ τους». Αλλά η μάστιγα δε σταματά εκεί. Αμέτρητες ζουζουνιάρικες ή καψούρικες μουσικές αφιερώσεις ( «ΧΩΡΙΣ ΝΕΡΟ ΜΠΟΡΩ, ΧΩΡΙΣ ΕΣΕΝΑ ΟΧΙ»), άπειρα emoticons που κρατάνε καρδούλες και λουλούδια, δημοσιεύσεις αγάπης και λατρείας στον τοίχο του ετέρου ημίσεος, φωτογραφίες με πληθώρα φίλτρων και χωρίς, όπου τα πιτσουνάκια φιλιούνται, περπατάνε χέρι-χέρι, αλληλοταϊζονται, κάνουν παραπέντε, και ευφάνταστες κοινοποιήσεις παρουσίας σε μέρη όπως «στα αστέρια», «στον παράδεισο μαζί σ» (το –ου μάλλον ξέμεινε στο Καθαρτήριο), «στο κρεβάτι» (μα για τι άλλο εκτός από check in μπορεί να χρησιμεύει το έπιπλο;). Τι πιο
όμορφο από τον παιδικό , αυθόρμητο ενθουσιασμό και το φλογερό πάθος της αρχής του έρωτα,
όταν θες να πάρεις την ντουντούκα και να φωνάξεις σε όλο τον κόσμο πόσο
ερωτευμένος είσαι (όχι, ψέματα, δεν φαίνεται στο πρόσωπό σου), θα μου
πείτε. Για ποιο λόγο όμως κάτι τόσο ιδιαίτερο και ξεχωριστό, όπως είναι η συναισθηματική εμπλοκή δύο ανθρώπων, να δημοσιοποιείται λεπτό προς
λεπτό και με κάθε λεπτομέρεια στην απρόσωπη - και επιρρεπή στο κουτσομπ….εεε,
συγγνώμη, στην κοινωνική κριτική ήθελα να γράψω - μάζα απλών (και ορισμένων, αν όχι αρκετών, κακεντρεχών) γνωστών; Γιατί, ας μη γελιόμαστε,
μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των διαδικτυακών φίλων περνά τις εξετάσεις της άλλης φιλίας, ξέρετε, αυτής της πραγματικής ζωής, που προϋποθέτει το ειλικρινές ενδιαφέρον και την πραγματική χαρά για την ευτυχία του άλλου . Κι
όταν ο διάολος σπάσει το ποδάρι του και ο κακός κόσμος ματιάσει την τόση
ευτυχία, όλες αυτές οι φεϊσμπουκικές εκδηλώσεις λατρείας πετάγονται σωρηδόν στον κάδο ανακύκλωσης και το τέλος επισφραγίζεται από μια αφαίρεση φίλου ( ή αποκλεισμό χρήστη για τους πιο
σκληροπυρηνικούς).
Όχι, δεν είπα τα
ζευγάρια να κρυφτούν στα καταφύγια και να κρατούν το συναισθηματικό τους δέσιμο σαν επτασφράγιστο, κυβερνητικό μυστικό. Όταν όμως είσαι ερωτευμένος, γιατί να σε
απασχολεί τόσο πολύ η επικρότηση από τον περίγυρό σου; Έχουμε πείσει τους εαυτούς μας ότι πρέπει να αποζητούμε την επιβράβευση της
δήμου φάτεος, όπως οι ομηρικοί ήρωες, ακόμα και στην έκφραση των συναισθημάτων
μας. Κάπως έτσι οι όμορφες αναμνήσεις μας που προσπαθούμε να κρατήσουμε
ανεξίτηλες μέσα από τις φωτογραφίες καταλήγουν να προσφέρονται άκριτα και σε
πλουσιοπάροχες μερίδες στα άπληστα πλήθη, χάνοντας έτσι κάτι από την αξία τους. Όμως όταν περνάς χρόνο με τον άνθρωπο που σε ενδιαφέρει, δεν είναι λογικό να καίγεσαι και τόσο πολύ για το πόσοι και ποιοι δήλωσαν ότι τους άρεσε η τελευταία κοινή σας εμφάνιση στο σουβλατζίδικο της γειτονιάς.
Αναμφίβολα, τα social media δεν είναι απλώς άλλο ένα
αναγκαίο κακό. Όταν η χρήση τους δεν αγγίζει τα όρια του εθισμού στην ικανοποίηση της περιέργειας και των ναρκισσιστικών τάσεων του καθενός, μπορούν να είναι ενημερωτικά και διασκεδαστικά. Ας μην ξεχνάμε επιπλέον πως τόσα ζευγάρια που οι περιστάσεις και η άπονη
ζωή τους τοποθέτησαν σε διαφορετικά γεωγραφικά μήκη και πλάτη βρίσκουν μια μικρή
παρηγοριά μέσα από αυτά. Ωστόσο δεν χρειάζεται να εκθέτουμε και την παραμικρή προσωπική μας
στιγμή στον θαυμαστό, δημόσιο κόσμο του www, ούτε να ψάχνουμε μέσα του το άλλο μας μισό,
παραβλέποντας να κοιτάξουμε γύρω μας. Και
ίσως μας κάνει ανέλπιστα καλό πού και πού να βρισκόμαστε για μια βόλτα με τον σύντροφό μας
χωρίς να συνοδευόμαστε από τα κινητά μας. Γιατί, σε τελική ανάλυση, ο έρωτας
είναι χημεία - και όχι πληροφορική.
Κ.Κ.
Φωτογραφία: Banksy- "Mobile Lovers"